Co to są odczynniki chemiczne i do czego służą?

W warunkach laboratoryjnych przeprowadza się rozmaite badania. W tym celu wykorzystywane są odczynniki chemiczne. Według krótkiej definicji są to związki chemiczne (pojedyncze lub w formie mieszaniny kationów), dzięki którym można wywołać określone reakcje chemiczne. W tym artykule dowiesz się czym są i do czego służą stosowane w każdym laboratorium odczynniki, które odgrywają fundamentalną rolę w dziedzinie chemii i rozwoju nauki na całym świecie.

Czym są odczynniki chemiczne?

Najważniejszą cechą odczynników jest czystość głównej substancji. Parametr ten oznacza wysoką jakość odczynników w zgodzie z restrykcyjnymi normami o charakterze globalnym. Do grupy odczynników chemicznych zaliczamy rozpuszczalniki, alkohole, kwas solny, wodorotlenki, wskaźniki i roztwory buforowe. Występują jako ciała stałe lub ciecze. Ich stałe parametry jakościowe informują nas o zawartości składnika głównego oraz o poziomie występujących tam zanieczyszczeń. Odczynniki mają swoje zastosowanie w laboratoriach chemicznych oraz wielu dziedzinach nauki.

Klasyfikacja odczynników chemicznych

Stosowane w pracach laboratoryjnych odczynniki można podzielić na kilka rodzajów:

• Odczynniki czyste – używane są do analiz jakościowych. Mają swoje zastosowanie jako substraty do syntez oraz substancje pomocnicze. Charakteryzują się stałymi parametrami jakościowymi
• Odczynniki techniczne – są produktami syntez przemysłowych.
• Odczynniki chemicznie czyste – mają niezwykle szerokie zastosowanie ze względu na czystość substancji głównej i spełnianie surowych wymogów technicznych. Dzięki tak wysokiej czystości odczynników chemicznych wykrycie jakichkolwiek zanieczyszczeń jest niemożliwe z zastosowaniem nawet bardzo czułych metod chemicznych.
• Odczynniki czyste spektralnie – są wykorzystywane do analiz spektralnych.
• Odczynniki czyste do analizy – wykorzystuje się je do analiz jakościowych i precyzyjnych badań.

Zastosowanie odczynników chemicznych w laboratorium

Odczynniki chemiczne mają szerokie zastosowanie w projektach badawczych, pracach analitycznych, jak również w procesie wytwarzania środków czyszczących, produktów farmaceutycznych i nawozów. Odgrywają zatem kluczową rolę w wielu dziedzinach: przemyśle, farmacji, geologii, medycynie a nawet pirotechnice (przy produkcji materiałów wybuchowych).

Odczynniki wykazujące najwyższą czystość głównego składnika są oznaczane symbolem FP, co oznacza, że spełniają farmakopealne wymogi w dziedzinie farmacji. Równie restrykcyjne obostrzenia stosuje Farmakopea Europejska. Symbol PhEur oznacza dopuszczanie określonych odczynników chemicznych do wykorzystania ich w analizach produkcji leków w Europie.

Bezpieczeństwo

Prowadzenie badań i analiz z użyciem określonych substancji chemicznych wiąże się z koniecznością przestrzegania zasad bezpieczeństwa w laboratorium. Istotne są m.in. warunki przechowywania danych odczynników, właściwe obchodzenie się z nimi podczas eksperymentów oraz dozowanie.

Każda substancja musi być odpowiednio etykietowana, co w pozwoli na jej precyzyjną identyfikację. Miejsce pracy laborantów powinno być przygotowane pod kątem norm sanitarnych, by nie naruszać zasad bezpieczeństwa osób tam pracujących. Spełnianie powyższych warunków pozwala na przeprowadzanie niezwykle ważnych dla nauki reakcji chemicznych z zastosowaniem procedur najwyższej jakości.